De bij raakt - tot overmaat van ramp - verslaafd aan landbouwgif
23 april 2015 Er komt maar geen eind aan de beproevingen van de 'neonicotinoïden', de landbouw-insecticiden die ervan worden verdacht bijen te schaden. Terwijl alle ogen gericht zijn op de honingbij, blijkt dat de klappen uitgerekend vallen bij wilde bijen zoals de hommel en de metselbij. En tot overmaat van ramp raken sommige bijen verslaafd aan het gif, als een roker aan sigaretten.
klik hier voor hele artikel van Maarten Keulemans in de Volkskrant
'Alleen de plaagdieren doden, dat is een utopie'
Met elke studie die de schadelijkheid ervan aantoont, wordt de roep om harde maatregelen tegen neonicotinoïden luider. Maar wat zijn de mogelijkheden?
Nu al blijkt dat boeren die neonicotinoïden moeten schrappen vanwege een EU-verbog bij bepaalde toepassingen terugvallen op oude, nog schadelijkere middelen.
klik hier voor het hele artikel van Maarten Keulemans in de Volkskrant (alleen voor abonnees).
Een lage concentratie imidacloprid verstoort de ontwikkeling van bijenlarven
Op 2 juli 2013 werd in het wetenschappelijk tijdschrift PLOSone door een Engels onderzoeksteam onder leiding van Dr. Reinhard Stöger een artikel gepubliceerd onder de titel "Transient Exposure to Low Levels of Insecticide Affects Metabolic Networks of Honeybee Larvae" (Tijdelijke blootstelling aan een lage concentratie insecticide veroorzaakt effecten op de energiehuishouding van bijenlarven).
Om het effect van een lage dosis neonicotinoïden te onderzoeken werden bijen in het veld 15 dagen lang gevoerd met een suikeroplossing waaraan een lage concentratie imidacloprid (één van de neonicotinoïden) was toegevoegd. In de larven werden vervolgens verschillende functies gemeten. Zo werden aanwijzingen gevonden dat de energiehuishouding en groei- en ontwikkelingprocessen van de blootgestelde larven waren verstoord. De bevindingen wijzen erop dat het ontwikkelingsproces van de larven onder druk stond. De larven groeiden weliswaar nog wel, maar het is waarschijnlijk dat een bijkomende stressfactor (bijv. te weinig voer beschikbaar of voer van inferieure kwaliteit) niet meer opgevangen kan worden en tot daadwerkelijke onvolwaardige groei en ontwikkeling zou leiden.
Het onderzoek zelf zegt niets over blijvende gevolgen, maar de onderzoekers verwijzen naar een eerder onderzoek waarin werd aangetoond dat blootstelling in vroege levensfasen blijvende effecten kan hebben bij volgroeide werkbijen. De bevinding uit dit onderzoek over de verstoorde energiehuishouding zou wel een verklaring kunnen vormen voor het verstoorde haalgedrag dat bekend is van blootstelling van volwassen bijen aan imidacloprid, met vertraagde thuisvluchten en minder bijen die thuiskomen. Het vliegen is immers een energie-vragende activiteit waar een goedwerkende energiehuishouding van groot belang is.
Al met al vinden de onderzoekers de aanwijzingen uit hun studie sterk genoeg om met redelijkheid te veronderstellen dat neonicotinoïden een belangrijke factor zijn in de wereldwijde afname van bestuivende insecten.
link naar de online versie van de publicatie
Greenpeace-petitie tegen gebruik van schadelijke landbouwgiffen
Begin april 2013 is Greenpeace Nederland een petitie gestart om staatssecretaris Dijksma en Europese leiders te bewegen om landbouwgiffen die schadelijk zijn voor bijen te verbieden.
In de uitleg over de petitie stelt Greenpeace: Verzwakte bijen [door varroa, eenzijdig voedsel aanbod enz.] zijn extra gevoelig voor schadelijke pesticiden, en andersom: bestrijdingsmiddelen verzwakken de weerstand van bijen waardoor ze meer last krijgen van parasieten en ziektes.
.... Vooral de bestrijdingsmiddelen imidacloprid*, thiamethoxam*, clothianidine*, fipronil, chlorpyriphos, cypermethrin en deltamethrin zijn extreem giftig maar erg populair onder boeren en tuinders. Deze middelen zijn ‘systemisch’, dat wil zeggen dat ze zich door de hele plant verspreiden. Bijen kunnen het gif dus via het stuifmeel binnenkrijgen, maar ook via de nectar of de druppeltjes sap die aan de plant hangen.
Afhankelijk van de pesticide en de dosis sterven bijen onmiddellijk of op de langere termijn aan de bijwerkingen: bijen verliezen hun oriëntatievermogen waardoor ze hun korf niet terug kunnen vinden, vergeten de geuren van bloemen en herkennen hun eigen nest niet meer.
*neonicotinoïden
Bayer vindt neonicotinoïden veilig voor bijen
In een in 2011 uitgegeven brochure "Gezondheid en bescherming van bijen - Uitdagingen en oplossingen" schrijft Bayer: Het gebruik van neonicotinoiden werd onderwerp van controversiele discussies. Wat leverde dat op en wat is ons standpunt? Het verdwijnen van bijen werd voor het eerst in verband gebracht met imidacloprid in Frankrijk tijdens de laatste jaren van de vorige eeuw. Er was geen verband tussen het gebruik van neonicotinoiden en specifieke incidenten, maar de marktintroductie liep toevallig samen met toenemende problemen rondom de gezondheid van bijen. Nadien vond een ongeluk met clothianidin in Duitsland plaats waarna vergaande beperkende maatregelen werden getroffen om herhaling te voorkomen.
Op dit moment is er veel meer bekend over de veiligheid van neonicotinoiden voor bijen. Desondanks blijft het debat aanhouden.
Bayer produceert de neonicotinoïden imidacloprid en clothianidin.
